Κριμαία: Μικρή ιστορική αναδρομή

Ας μην έχουμε την αυταπάτη πως η Ρωσία θα εγκαταλείψει ποτέ την Κριμαία, ένα μέρος που έχει βαφτεί με ποταμούς Ρωσικού αίματος. Ιδού μια μικρή ιστορική αναδρομή:

Η χερσόνησος της Κριμαίας βρίσκεται στην βόρεια ακτή της Μαύρης Θάλασσας και αποτελεί ημιαυτόνομη περιοχή στο νότιο τμήμα της Ουκρανίας. 

Η Κριμαία αποικίστηκε και κατελήφθη επανειλημμένως από Αρχαίους Έλληνες, Ρωμαίους, Ούννους, και την Βυζαντινή Αυτοκρατορία. 

Τον 13ο αιώνα, η Κριμαία είχε καταληφθεί από τους Τατάρους - τουρκόφωνους μουσουλμάνους που ανήκαν στην Χρυσή Ορδή, παρακλάδι της μογγολικής αυτοκρατορίας που ιδρύθηκε από εγγονό του Τζένγκις Χαν.

Το ανεξάρτητο Χάνατο της Κριμαίας ιδρύθηκε από τους Τατάρους και έγινε υποτελές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας τον 15ο αιώνα. Η περιοχή είναι πολύ κατάλληλη για εκτροφή αλόγων, πράγμα που βόλευε τους νομάδες, αλλά και για καλλιέργεια σιτηρών, πράγμα που την έκανε σιτοβολώνα του Βυζαντίου αλλά και της αρχαίας Ελλάδας. 

Το Χανάτο της Κριμαίας διεκδικούσε εδάφη στην σημερινή Ρωσική περιοχή Κασπίας-Βόλγα. Η Κριμαία κατακτήθηκε από τη Ρωσική Αυτοκρατορία το 1783. Έτσι, ουσιαστικά, η Ουκρανία δεν έχει πραγματική σχέση με αυτήν την περιοχή, που μετά την κατάληψή της εποικίστηκε κυρίως από Ρώσους και Έλληνες -φυγάδες από την Τουρκοκρατούμενη Ελλάδα, μετά την συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή. 
Η κατάληψη της Κριμαίας από τους Ρώσους έφερε τον στόλο τους σε απόσταση βολής από την Κωνσταντινούπολη και τα Στενά!

Αξιωματικός του Ελληνικού τάγματος της Μπαλακλάβα (λιμάνι της Κριμαίας)

που ήταν ενταγμένο στον Ρωσικό στρατό

Υπάρχει ακόμα ισχυρή Ελληνική μειονότητα εκεί, αν και οι περισσότεροι εκρωσίσθηκαν ή διώχθηκαν από το κομμουνιστικό καθεστώς. Τα ελληνικά ονόματα των πόλεων της Κριμαίας μαρτυρούν την ισχυρή παρουσία Ελλήνων εκεί.  Η Μεγάλη Αικατερίνη είχε υπ' όψι της να αναστήσει την Βυζαντινή Αυτοκρατορία στα Βαλκάνια υπό την διοίκηση των Ελλήνων, με Αυτοκράτορα τον γιο της, που ονόμασε, φυσικά, Κωνσταντίνο. (την αποκαλούσε "Αρχαία Ελληνική Αυτοκρατορία") αλλά σχεδίαζε να αφήσει την Μικρά Ασία στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. 

Το σχέδιο απέτυχε, λόγω της αντίδρασης των Δυτικών Δυνάμεων.

Βρετανοί υπερασπιστές της

"ακεραιότητας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας΄"

στην Κριμαία

Ο Κριμαϊκός Πόλεμος 1853-1856 ήταν μια ένοπλη σύγκρουση μεταξύ της Ρωσικής αυτοκρατορίας και των συμμαχικών δυνάμεων της Βρετανίας, της Γαλλίας, της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και του Βασιλείου της Σαρδηνίας. 

Οι αρχηγοί των Συμμάχων. Στο μέσον ο Τούρκος στρατάρχης.

Στόχος των Συμμάχων ήταν "η υπεράσπιση της ακεραιότητας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας". Αφορμή, ήταν τα δικαιώματα των Ελλήνων στους Αγίους Τόπους που είχαν σφετεριστεί οι Γάλλοι, με έγκριση της Υψηλής Πύλης. Οι συμμαχικές δυνάμεις κατέλαβαν την Κριμαία και ειδικά την Σεβαστούπολη, καταστρέφοντας την Κριμαία σχεδόν ολοσχερώς. 

Οι οχυρώσεις της Σεβαστούπολης

Την πολιορκία περιγράφει, στα "Διηγήματα της Σεβαστούπολης" ο νεαρός τότε αξιωματικός του Ρωσικού Πυροβολικού Λέων Τολστόι, που υπηρετούσε εκεί. Ο Τσάρος εκτίμησε τόσο το ταλέντο του νεαρού αξιωματικού, που διέταξε την μετάθεσή του σε απόλεμη ζώνη.

Ο Λέων Τολστόι όταν υπηρετούσε στο Πυροβολικό

Οι Σύμμαχοι δεν κατάφεραν, όμως, μέχρι τέλους, να εκδιώξουν τον Ρωσικό στρατό, που μάχονταν με δυο μεγάλα μειονεκτήματα: Είχε ακόμα λειόκαννα τυφέκια, λιγότερο αποτελεσματικά από τα ραβδωτά των Συμμάχων, ενώ ο Ρωσικός Στόλος δεν διέθετε ακόμα ατμόπλοια, με αποτέλεσμα να να αυτοβυθιστεί, μεταφέροντας τους ναύτες και τα κανόνια του στις οχυρώσεις της Σεβαστούπολης.

Οι Σύμμαχοι ήθελαν να εξουδετερώσουν την ναυτική βάση της Σεβαστούπολης, που έθετε υπό την άμεση απειλή του Ρωσικού στόλου τα Στενά των Δαρδανελλίων, την Κωνσταντινούπολη, αλλά και τον Δούναβη, που τότε ήταν ακόμα μια σημαντική εμπορική αρτηρία που συνέδεε την Ευρώπη με την Ανατολή. 

Το λιμάνι της Σεβαστούπολης

Κατά την διάρκεια αυτού του πολέμου, ο Βασιλιάς της Ελλάδας, Όθων, φέροντας επάξια τον τίτλο του, διέταξε τους αξιωματικούς του αναιμικού του στρατού να μπουν στις υπόδουλες Ηπειρο και  Θεσσαλία, και να υποκινήσουν Επανάσταση, πράγμα που πέτυχε. Ταυτόχρονα, τμήμα Ελλήνων εθελοντών στάλθηκε στην Κριμαία σε βοήθεια των Ρώσων, αλλά και των ομογενών μας εκεί. Ονομάστηκε "Ελληνική Λεγεώνα". 

Άλλοι Έλληνες πολεμούσαν στο "Ελληνικό τάγμα της Μπαλακλάβα"που ήταν τμήμα του Ρωσικού στρατού. 
Σε απάντηση, οι Αγγλόγαλλοι κατέλαβαν την Αθήνα και τον Πειραιά και επέβαλλαν ναυτικό αποκλεισμό στην Ελλάδα. Αυτός ήταν ο πρώτος πόλεμος της Ελλάδας μετά την απελευθέρωσή της.

Η Δυτική προπαγάνδα:

Πάνω:

ένας τεράστιος Κοζάκος απειλεί την Τουρκία που πλαισιώνεται από Άγγλογάλλους.

Κάτω:

Η Ρώσικη αρκούδα αγκαλιάζει θανάσιμα την Τουρκία, σε μορφή γαλοπούλας

( Turkey στα Αγγλικά)

Κατά την Ρωσική επανάσταση του 1917, βίαιες μάχες έλαβαν χώρα στην Κριμαία. Μετά την νίκη των Μπολσεβίκων, δημιουργήθηκε η Κριμαϊκή Αυτόνομη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία ως τμήμα της Ρωσικής Σοβιετικής Ομοσπονδιακής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας (ΡΣΟΣΔ).

Το 1944 ο Στάλιν απέλασε όλους τους Τατάρους της Κριμαίας στην κεντρική Ασία και σε άλλα τμήματα της Σοβιετικής Ένωσης κατηγορώντας τους για συνεργασία με τους Ναζί.

Το 1954, η Σοβιετική Ένωση υπό τον Νικήτα Χρουστσώφ, μετέφερε την Κριμαία από την Ρωσική ΡΣΟΣΔ στην Ουκρανική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία.

Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, η Κριμαία προσαρτήθηκε στην ανεξάρτητη Ουκρανία. Η Μόσχα και το Κίεβο συμφώνησαν να χωρίσουν τον πρώην στόλο της Μαύρης Θάλασσας στα δύο. Το λιμάνι της Κριμαίας, Σεβαστούπολη παραμένει η βάση του στόλου της Ρωσίας στην Μαύρη Θάλασσα.

Δείτε και εδώ:

Κριμαία, χτες και σήμερα

Ο Αλέξανδρος Σούτσος για τον Κριμαϊκό Πόλεμο

Δημήτρης Σκουρτέλης

Από το

cantus firmus

Περιοδικό Τέχνης και Λόγου